Een accountant kan bij historische financiële informatie verschillende soorten opdrachten uitvoeren, afhankelijk van de vraagstelling van de opdrachtgever (hierna: de organisatie of het bestuur daarvan) en de informatiebehoefte van de gebruiker. De accountant rapporteert over de opdracht in een accountantsverklaring. In de praktijk komt een verklaring bij de jaarrekening het meeste voor.
Uitleg controleverklaring
Bij een controleopdracht controleert de accountant of de jaarrekening die het bestuur heeft opgesteld een goede weergave is van de financiële situatie van de onderneming. In de controleverklaring geeft de accountant een onafhankelijke mening hierover in de vorm van een oordeel. Dit doet de accountant voor gebruikers van de jaarrekening zoals aandeelhouders, leveranciers en banken, die op basis hiervan beslissingen nemen.
Een jaarrekening moet een getrouw beeld geven van het vermogen en het resultaat van de organisatie. Maar dit betekent niet dat de jaarrekening tot op de laatste euro nauwkeurig hoeft te zijn. De jaarrekening moet wel zo nauwkeurig zijn dat de gemiddelde gebruiker zijn beslissingen hierop kan nemen. In andere woorden er mogen geen materiële afwijkingen in de jaarrekening zitten.
Het doel van de controleopdracht is dat de accountant met een hoge mate van zekerheid zegt dat de jaarrekening geen materiële afwijkingen bevat. De accountant geeft geen absolute zekerheid dat de jaarrekening goed is omdat de accountant bewust misleid kan worden door een organisatie, de gemaakte schattingen in de jaarrekening vaak subjectief zijn en omdat het economisch niet verantwoord is om alle individuele transacties te onderzoeken. Vandaar dat de accountant spreekt over een redelijke mate van zekerheid.
De accountant voert uitgebreide werkzaamheden uit om zijn oordeel te onderbouwen. Zo zal de accountant bijvoorbeeld:
- nadenken over wat fout kan gaan en op basis hiervan controle inrichten;
- inkoop- en verkooptransacties onderzoeken;
- een voorraadtelling bijwonen;
- een rekeningsaldo laten bevestigen door een afnemer;
- cijferanalyses maken;
- inlichtingen vragen aan mensen in en buiten de gecontroleerde organisatie.
Het overgrote deel van de afgegeven controleverklaringen is goedkeurend. Dit komt doordat eventuele materiële afwijkingen die uit de controle blijken al voor het afgeven van de verklaring door de organisatie in overleg met de accountant worden gecorrigeerd.
Het kan ook voorkomen dat er wel materiële afwijkingen in de jaarrekening zitten. Afhankelijk van de ernst van de afwijkingen geeft de accountant een afkeurende verklaring of een verklaring met beperking. Soms heeft de accountant onvoldoende informatie om een oordeel over de jaarrekening te onderbouwen. Afhankelijk van de ernst daarvan geeft de accountant een oordeelonthouding of een verklaring met beperking.
De reden voor het aanpassen van zijn oordeel zal de accountant altijd uitleggen in een verklaring. Hierbij vermeldt de accountant alle relevante ( = materiële) zaken die aanleiding geven het oordeel aan te passen. Dit kan soms ook een combinatie van oorzaken zijn. Bijvoorbeeld wanneer de accountant op één of meerdere punten onvoldoende controle-informatie heeft en daarnaast heeft vastgesteld dat de jaarrekening een of meerdere afwijkingen bevat.
Omdat de accountant een mening geeft in de verklaring en gebruikers hierop af moeten kunnen gaan is het belangrijk dat de accountant onafhankelijk is. De accountant moet zich daarom houden aan onafhankelijkheidsregels.
https://www.nba.nl/over-nba/zoek-een-accountant/de-accountant-verklaart